TÌM HIỂU VỀ UNG THƯ THẬN

Ung thư thận khởi phát ở thận và còn được gọi là ung thư biểu mô tế bào thận hoặc viết tắt là RCC. Ung thư khởi phát khi các tế bào trong thận phát triển ngoài tầm kiểm soát và lấn át các tế bào bình thường. Các tế bào ung thư có thể lan sang các bộ phận khác của cơ thể. Các tế bào ung thư trong thận đôi khi có thể di chuyển đến xương và phát triển ở đó, đây được gọi là di căn. Các tế bào ung thư ở nơi mới sẽ trông giống như các tế bào từ thận.

Mỗi người có 2 quả thận. Chúng có hình hạt đậu và có kích thước bằng nắm tay. Chúng làm sạch chất thải ra khỏi máu và biến nó thành nước tiểu. Thận cũng giúp kiểm soát huyết áp và giúp đảm bảo cơ thể có đủ tế bào hồng cầu trong máu.

Có nhiều loại ung thư thận. Một số rất hiếm gặp. Loại phổ biến nhất được gọi là ung thư biểu mô tế bào thận (RCC). Ngoài ra còn có các loại dưới nhóm của RCC giúp bác sĩ biết bạn cần phương pháp điều trị nào.

Hãy nhờ bác sĩ sử dụng hình ảnh này để chỉ cho bạn thấy ung thư ở đâu.

Làm thế nào bác sĩ biết tôi mắc ung thư thận?

Ung thư thận thường không gây ra bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào, nhưng đôi khi có thể có. Các triệu chứng của ung thư thận có thể là:

• Nước tiểu có máu
• Đau thắt lưng một bên (không phải do va chạm hoặc ngã)
• Khối u ở bên cạnh lưng hoặc ở lưng dưới
• Cảm giác mệt mỏi
• Giảm cân, nếu bạn không cố gắng giảm cân
• Sốt không phải do cảm lạnh và không dứt

Nếu các dấu hiệu chỉ ra ung thư thận, nhiều xét nghiệm sẽ được thực hiện. Dưới đây là một số xét nghiệm bạn có thể cần:

Phân tích nước tiểu: Nước tiểu được kiểm tra trong phòng thí nghiệm để xem có máu hoặc tế bào ung thư không

Xét nghiệm hóa sinh máu: Những xét nghiệm này cho thấy thận hoạt động tốt đến mức nào.

Tổng phân tích tế bào máu ngoại vi (CBC): Xét nghiệm này đo số lượng tế bào máu trong máu, như bạch cầu, hồng cầu và tiểu cầu. Những người mắc ung thư thận thường có số lượng hồng cầu thấp. (Điều này được gọi là thiếu máu)

X-quang ngực: X-quang có thể được thực hiện để xem nếu ung thư đã lan đến phổi chưa.

Chụp CT: còn được gọi là "chụp CAT", dụng một loại tia X đặc biệt chụp ảnh chi tiết bên trong cơ thể để xem ung thư đã lan rộng chưa.

Chụp MRI: Xét nghiệm này sử dụng sóng vô tuyến và từ trường mạnh thay vì tia X để tạo ra hình ảnh các phần mô mềm của cơ thể. Xét nghiệm này có thể được sử dụng để xem ung thư đã lan rộng chưa.

Siêu âm: Sử dụng sóng âm thanh để tạo ra hình ảnh bên trong cơ thể. Xét nghiệm này có thể giúp cho thấy khối trong thận đặc hay chứa chất lỏng. (Ung thư thận thường  là đặc.) Nếu cần sinh thiết thận, siêu âm có thể được sử dụng để hướng dẫn chọc kim vào khối u để lấy ra một số tế bào để xét nghiệm.

Sinh thiết thận: bác sĩ lấy ra một mảnh mô nhỏ để kiểm tra tế bào ung thư. Đối với hầu hết các bệnh ung thư, sinh thiết là cách duy nhất để biết chắc chắn  có bệnh ung thư không. Nhưng sinh thiết không phải lúc nào cũng cần thiết để biết bạn có bị ung thư thận hay không. X-quang hoặc chụp CT/MRI đôi khi là đủ.

Phân độ ung thư thận

Các tế bào ung thư trong mẫu sinh thiết sẽ được phân độ. Điều này giúp các bác sĩ dự đoán ung thư có khả năng phát triển và lan rộng nhanh như thế nào. Các tế bào ung thư được phân độ dựa trên mức độ chúng trông giống như các tế bào bình thường. Ung thư thận thường được phân độ từ 1 đến 4. Ung thư thận độ 1 có các tế bào trông rất giống các tế bào thận bình thường. Các tế bào ung thư trông rất khác so với các tế bào bình thường được cho độ cao hơn (4) và có xu hướng phát triển nhanh hơn. Phân độ giúp bác sĩ quyết định phương pháp điều trị nào là tốt nhất cho bạn.

Ung thư của tôi nghiêm trọng như thế nào?

Nếu bạn bị ung thư thận, bác sĩ sẽ muốn tìm hiểu xem nó đã lan rộng bao xa. Điều này được gọi là xác định giai đoạn để giúp quyết định loại điều trị nào là tốt nhất cho bạn.Ung thư có thể là giai đoạn 1, 2, 3 hoặc 4. Con số càng thấp, ung thư càng ít lan rộng. Con số cao hơn, như giai đoạn 4, có nghĩa là bệnh ung thư nghiêm trọng hơn vì đã lan xa ra khỏi thận.

Hình ảnh ung thư thận giai đoạn 4. Nguồn: https://www.urologyhealth.org/urology-a-z/k/kidney-cancer

Điều trị ung thư thận

Có nhiều cách để điều trị ung thư thận. Kế hoạch điều trị tốt nhất cho bạn sẽ phụ thuộc vào:

• Giai đoạn và phân độ ung thư của bạn
• Cơ hội mà một loại điều trị có thể chữa khỏi ung thư hoặc giúp theo một cách nào đó
• Tuổi của bạn
• Các vấn đề sức khỏe khác mà bạn gặp phải
• Cảm nhận của bạn về việc điều trị và các tác dụng phụ đi kèm với điều trị

Phẫu thuật ung thư thận

Phẫu thuật được sử dụng để điều trị hầu hết các ung thư thận. Có nhiều cách để thực hiện phẫu thuật này. Bất kỳ loại phẫu thuật nào cũng có thể có rủi ro và tác dụng phụ. Hãy chắc chắn hỏi bác sĩ những gì có thể xảy ra.

Đốt điện khối u trong ung thư thận

Đốt điện sẽ phá hủy khối u mà không cần lấy nó ra bằng phẫu thuật. Phương pháp này có thể được thực hiện nếu người bệnh quá yếu để phẫu thuật. Có nhiều cách để thực hiện, như làm nóng khối u bằng sóng vô tuyến hoặc vi sóng, đóng băng khối u hoặc tiêu diệt khối u bằng cách chặn nguồn cung cấp máu nuôi thận.

Xạ trị ung thư thận

Xạ trị đôi khi được sử dụng để điều trị ung thư thận ở những bệnh nhân không thể phẫu thuật, nhưng các phương pháp điều trị khác có thể được thử trước. Bức xạ nhắm vào thận từ một cỗ máy bên ngoài cơ thể. Điều này được gọi là xạ ngoài.

Các tác dụng phụ của xạ trị

Tác dụng phụ phụ thuộc vào loại bức xạ được sử dụng. Các tác dụng phụ phổ biến nhất của bức xạ là:

• Thay đổi da nơi chiếu xạ (đỏ hoặc bong tróc da như cháy nắng)
• Cảm thấy rất mệt mỏi

Hầu hết các tác dụng phụ sẽ nhẹ hơn sau khi điều trị kết thúc.

Liệu pháp miễn dịch trong ung thư thận

Liệu pháp miễn dịch là phương pháp điều trị giúp tăng cường hệ thống miễn dịch của chính bạn hoặc sử dụng các phần nhân tạo của hệ thống miễn dịch để giúp tấn công các tế bào ung thư thận. Nhiều loại liệu pháp miễn dịch được sử dụng để điều trị ung thư thận. Những loại thuốc này được đưa vào tĩnh mạch.

Các tác dụng phụ của liệu pháp miễn dịch

Liệu pháp miễn dịch có thể gây ra nhiều tác dụng phụ khác nhau tùy thuộc vào loại thuốc được sử dụng. Những loại thuốc này có thể khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, đau bụng hoặc gây sốt, ớn lạnh và phát ban. Hầu hết những vấn đề này biến mất sau khi điều trị kết thúc.

Có nhiều cách để điều trị hầu hết các tác dụng phụ do liệu pháp miễn dịch gây ra. Nếu bạn gặp tác dụng phụ, hãy nói với nhóm chăm sóc ung thư của bạn để họ có thể giúp đỡ.

Liệu pháp nhắm trúng đích trong ung thư thận

Liệu pháp nhắm trúng đích hoạt động trên những thay đổi trong các tế bào gây ung thư. Những loại thuốc này tác động chủ yếu đến các tế bào ung thư chứ không phải các tế bào bình thường trong cơ thể. Các phương pháp này có thể có tác dụng ngay cả khi các phương pháp điều trị khác không còn tác dụng. Các thuốc nhắm trúng đích thường ở dạng viên để uống ở nhà hoặc có thể được tiêm truyền qua tĩnh mạch. Những loại thuốc này có tác dụng phụ khác với hóa trị.

Các tác dụng phụ của liệu pháp nhắm trúng đích

Tác dụng phụ của liệu pháp nhắm trúng đích phụ thuộc vào loại thuốc được sử dụng. Những loại thuốc này có thể khiến bạn cảm thấy đau bụng và gây ra giảm số lượng tế bào máu. Chúng cũng có thể gây ra tăng huyết áp và thay đổi da bàn tay và bàn chân. Những tác dụng phụ này thường biến mất sau khi điều trị kết thúc.

Hóa trị trong ung thư thận

Hóa trị là viết tắt của liệu pháp hóa trị – là các loại thuốc chống ung thư. Thuốc có thể được đưa vào tĩnh mạch hoặc dùng dưới dạng viên. Những loại thuốc này đi vào máu và lan khắp cơ thể. Chúng tiêu diệt các tế bào phát triển nhanh, chẳng hạn như tế bào ung thư và thậm chí cả tế bào tốt, như những tế bào trong ruột và tóc. Hóa trị được cho theo chu kỳ. Mỗi đợt điều trị được theo sau bởi một khoảng nghỉ. Hóa trị không hoạt động tốt đối với ung thư thận, nhưng có thể được thử nếu các phương pháp điều trị khác không hiệu quả.

Các tác dụng phụ của hóa trị

Hóa trị có thể khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, đau bụng hoặc khiến tóc rụng. Nhưng những vấn đề này biến mất sau khi điều trị kết thúc. Có nhiều cách để điều trị hầu hết các tác dụng phụ của hóa trị. Nếu bạn gặp tác dụng phụ, hãy chắc chắn nói với nhóm chăm sóc ung thư của bạn để họ có thể giúp đỡ.

Thử nghiệm lâm sàng

Thử nghiệm lâm sàng là các nghiên cứu thử nghiệm các loại thuốc mới hoặc các phương pháp điều trị khác ở người. Các thử nghiệm thường so sánh các phương pháp điều trị tiêu chuẩn với những phương pháp khác có thể tốt hơn. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về các thử nghiệm lâm sàng có thể phù hợp với bạn, hãy bắt đầu bằng cách hỏi bác sĩ xem phòng khám hoặc bệnh viện của bạn có tham gia vào các thử nghiệm lâm sàng không. Nếu bác sĩ của bạn có thể tìm thấy một thử nghiệm đang nghiên cứu loại ung thư bạn mắc phải, việc có tham gia hay không tùy thuộc vào bạn. Và nếu bạn đăng ký thử nghiệm lâm sàng, bạn luôn có thể dừng lại bất cứ lúc nào.

Còn các phương pháp điều trị khác mà tôi nghe nói tới?

Khi bạn mắc ung thư, bạn có thể nghe về những cách khác để điều trị ung thư hoặc điều trị các triệu chứng của bạn. Đó có thể không phải lúc nào cũng là phương pháp điều trị y tế tiêu chuẩn. Những phương pháp điều trị này có thể là vitamin, thảo mộc, chế độ ăn uống đặc biệt và những thứ khác. Một số trong số này được biết là giúp ích, nhưng nhiều phương pháp chưa được kiểm chứng. Một số đã được chứng minh là không có ích thậm chí là có hại. Hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn về bất cứ phương pháp nào  bạn định sử dụng, cho dù đó là vitamin, chế độ ăn uống hay bất cứ phương pháp nào khác.

Điều gì xảy ra sau khi điều trị?

Ngay cả khi ung thư không bao giờ tái phát, mọi người vẫn lo lắng về nó. Trong nhiều năm sau khi điều trị kết thúc, bạn vẫn cần gặp bác sĩ ung thư. Hãy chắc chắn  đi tái khám đầy đủ. Bạn sẽ được khám, làm xét nghiệm máu và các xét nghiệm khác để xem ung thư có tái phát không. Lúc đầu, các lần tái khám có thể là 3 đến 6 tháng một lần. Sau đó, thời gian không bị ung thư càng dài, số lần tái khám sẽ càng ít đi. Sau 5 năm, có thể chỉ cần tái khám mỗi năm một lần.

Dịch từ www.cancer.org Hiệp hội Ung thư Hoa kỳ

Đường dẫn: https://www.cancer.org/cancer/kidney-cancer/if-you-have-kidney-cancer.html

Biên dịch: Bs. Nguyễn Thành Hiếu, Khoa Nội 2, Bệnh viện Ung bướu Hà Nội

Hiệu đính: Ths. Bs. Nguyễn Thanh Hằng – Phòng HTQT&NCKH