UNG THƯ XƯƠNG

Những ung thư khác có thể bắt nguồn ở xương

Một vài loại ung thư bắt nguồn ở tủy xương (trung tâm của xương, nơi tế bào máu mới được tạo ra). Những ung thư này bao gồm đa u tủy xương, bệnh bạch cầu, và một vài u lympho không Hodgkin. Những ung thư này không được coi là ung thư xương.

Làm thế nào bác sĩ biết bạn mắc ung thư xương?

Những ung thư này có thể không được tìm ra cho tới khi chúng gây đau tới mức người bệnh phải tới khám bác sĩ. Những dấu hiệu và triệu chứng khác của ung thư xương có thể bao gồm sưng, nổi cục, và/hoặc gãy xương .

Bác sĩ sẽ hỏi bạn những câu hỏi về sức khỏe của bạn và khám lâm sàng. Nếu những dấu hiệu chỉ điểm tới ung thư xương, sẽ cần làm thêm xét nghiệm để có chẩn đoán  chắc chắn. Đây là một số xét nghiệm bạn có thể cần:

X-quang: Hầu hết ung thư xương có thể được nhìn thấy trên x-quang, vậy nên đây thường là xét nghiệm đầu tiên được làm nếu một người nghi ngờ mắc ung thư xương.

Chụp cộng hưởng từ (MRI): MRI sử dụng sóng radio và từ trường mạnh thay vì tia X để tạo nên bức ảnh chi tiết của cơ thể. MRI có thể được sử dụng để biết thêm về kích thước và hình dáng của khối u trong xương.

Chụp cắt lớp vi tính (Chụp CT): Xét nghiệm này kết hợp nhiều phim x-quang để tạo nên bức ảnh chi tiết. Nó có thể được sử dụng để phát hiện xem ung thư có lan tràn tới gan, phổi, hoặc cơ quan khác không.

Xạ hình xương: Xét nghiệm này có thể được làm để phát hiện xem ung thư có lan tràn tới xương khác không. Một lượng nhỏ chất phóng xạ cấp độ thấp được bơm vào máu. Nó lắng đọng trong vùng tổn thương của xương khắp cơ thể. Một máy quay đặc biệt thấy được phóng xạ và tạo một bức ảnh xương của bạn.

Chụp cắt lớp phát xạ positrion (PET): chụp PET giống như xạ hình xương, nhưng nó sử dụng một loại đường có thể được nhìn thấy bên trong cơ thể với một máy quay đặc biệt. Nơi nào có ung thư, đường này hiện lên như một “điểm nóng”. Xét nghiệm này rất hữu ích khi bác sĩ nghĩ ung thư có thể đã lan tràn, nhưng không biết ở đâu. Một số máy có thể chụp cả PET và CT cùng một lúc (được gọi là PET/CT).

Sinh thiết: Với xét nghiệm này, bác sĩ lấy ra một mảnh nhỏ của khối u. Chúng được kiểm tra tìm tế bào ung thư. Đây là cách duy nhất để biết chắc rằng bạn mắc ung thư xương (và đó là loại nào). Sinh thiết có thể được làm với một kim rỗng hoặc với phẫu thuật. Hãy hỏi bác sĩ loại sinh thiết bạn cần và cách thực hiện.

Nếu khối u nằm trong xương, điều quan trọng là người làm sinh thiết nên là một phẫu thuật viên đã điều trị rất nhiều ung thư xương. Điều này có thể ảnh hưởng đến điều trị sau này.

Sarcoma xương: ung thư xương phổ biến nhất

Ung thư của tôi nghiêm trọng đến mức nào?
Nếu bạn mắc ung thư xương, bác sĩ sẽ muốn tìm xem nó đã lan tràn bao xa. Đây được gọi là xác định giai đoạn. Bác sĩ sẽ muốn tìm ra giai đoạn ung thư của bạn để quyết định loại điều trị nào tốt nhất cho bạn. Ung thư của bạn có thể ở giai đoạn 1, 2, 3 hoặc 4. Con số càng thấp, ung thư càng ít lan tràn. Một con số cao hơn nghĩa là bệnh ung thư nghiêm trọng hơn.

Tôi cần loại điều trị nào?

Có nhiều phương pháp để điều trị ung thư xương:

Phẫu thuật và xạ trị chỉ điều trị ung thư ở xương. Chúng không gây ảnh hưởng tới phần còn lại của cơ thể.

Hóa chất, thuốc nhắm trúng đích, và những loại thuốc khác đi khắp cơ thể. Chúng có thể tiếp cận tế bào ung thư ở hầu hết mọi nơi trên cơ thể.

Bác sĩ thường sử dụng cả hai phương pháp điều trị ung thư xương. Kế hoạch điều trị tốt nhất cho bạn sẽ phụ thuộc vào:

• Loại ung thư xương
• Vị trí của khối u
• Giai đoạn bệnh
• Cơ hội mà một loại điều trị sẽ chữa khỏi ung thư hoặc giúp đỡ theo một cách nào đó
• Tuổi tác và sức khỏe tổng quát của bạn
• Cảm giác của bạn về việc điều trị và các tác dụng phụ đi kèm với nó

Phẫu thuật

Phẫu thuật là một phần quan trọng trong điều trị cho hầu hết các loại ung thư xương. Mục tiêu của phẫu thuật là loại bỏ tất cả khối ung thư. Thường thì một số mô bình thường xung quanh cũng cần phải được loại bỏ. Trong một số ít trường hợp, cánh tay hoặc chân bị ung thư cần phải được cắt cụt để lấy được hết khối u. Nếu như ung thư lan rộng, những khối u đó cũng cần được cắt bỏ.

Phẫu thuật cũng có thể được sử dụng để tái tạo hoặc sửa chữa những thay đổi do xương ung thư bị cắt bỏ.

Xạ trị
Sử dụng các tia năng lượng cao (như tia X) để tiêu diệt tế bào ung thư. Hầu hết các tế bào ung thư xương không dễ dàng bị tiêu diệt bằng tia xạ, vậy nên loại điều trị này không được sử dụng cho tất cả các bệnh ung thư xương. Nó có thể được sử dụng nếu phẫu thuật không thể loại bỏ một khối u, hoặc được sử dụng sau phẫu thuật để tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại. Bức xạ nhằm vào ung thư từ một cỗ máy bên ngoài cơ thể. Điều này được gọi là xạ  ngoài.

 Tác dụng phụ của xạ trị
Nếu bác sĩ đề nghị xạ trị, hãy hỏi về những tác dụng phụ có thể xảy ra. Tác dụng phụ phụ thuộc vào bộ phận cơ thể bạn được điều trị. Các tác dụng phụ thường gặp nhất của xạ trị là:

• Thay đổi da nơi được chiếu xạ
• Cảm giác rất mệt mỏi
• Số lượng tế bào máu thấp

Hóa trị (hóa chất) 

Hóa trị là việc sử dụng thuốc chống ung thư. Các loại thuốc thường được đưa qua một cái kim vào tĩnh mạch. Những thuốc này đi vào máu và lan tỏa khắp cơ thể.

Hóa chất được cho theo chu kỳ hoặc đợt. Sau mỗi đợt trị liệu sẽ có một khoảng nghỉ. Trong hầu hết thời gian, bệnh nhân sẽ được dùng 2 loại hóa chất trở lên. Điều trị thường kéo dài trong nhiều tháng.

Tác dụng phụ của hóa chất
Hóa chất có thể khiến bạn cảm thấy rất mệt mỏi, đau bụng hoặc gây ra rụng tóc. Nhưng vấn đề này sẽ biến mất sau khi điều trị kết thúc. Một vài hóa chất có thể gây ra những tác dụng phụ khác, một trong số đó thường diễn ra trong thời gian dài
CÓ nhiều cách để điều trị hầu hết các tác dụng phụ hóa trị. Nếu bạn gặp tác dụng phụ, hãy nói chuyện với nhóm chăm sóc ung thư của bạn để họ có thể giúp đỡ

Thuốc nhắm trúng đích và những thuốc khác

Những thuốc nhắm trúng đích hoạt động chủ yếu dựa trên những thay đổi trong các tế bào khiến chúng bị ung thư. Những loại thuốc này hoạt động khác với thuốc hóa trị. Chúng có thể có tác dụng ngay khi các phương pháp điều trị khác không có tác dụng. 

Một số loại thuốc khác có thể chỉ ảnh hưởng đến các tế bào xương, hoặc chúng có thể giúp hệ thống miễn dịch của cơ thể chống lại ung thư. Những loại thuốc này có thể hữu ích trong điều trị một số loại ung thư xương.

Tác dụng phụ của thuốc nhắm trúng đích

Tác dụng phụ phụ thuộc vào loại thuốc được sử dụng. Những loại thuốc này có thể khiến bạn cảm thấy đau bụngdạ dày hoặc gây ớn lạnh, sốt, phát ban và đau đầu. Tác dụng phụ thường hết khi điều trị kết thúc.

Thử nghiệm lâm sàng

Thử nghiệm lâm sàng là các nghiên cứu thử nghiệm các loại thuốc mới hoặc các phương pháp điều trị khác ở người. Thử nghiệm lâm sàng là một cách để có được phương pháp điều trị ung thư mới nhất. Chúng là cách tốt nhất để các bác sĩ tìm ra những cách tốt hơn để điều trị ung thư. Nếu bác sĩ của bạn có thể tìm thấy một thử nghiệm đang nghiên cứu loại ung thư bạn mắc phải, thì việc tham gia hay không là tùy thuộc vào bạn. Và nếu bạn đăng ký thử nghiệm lâm sàng, bạn luôn có thể dừng lại bất cứ lúc nào.

Những phương pháp khác mà tôi nghe nói đến thì sao?

Khi bạn bị ung thư, bạn có thể nghe về những cách khác để điều trị ung thư hoặc điều trị các triệu chứng của bạn. Đó có thể không phải lúc nào cũng là phương pháp điều trị y tế tiêu chuẩn. Những phương pháp điều trị này có thể là vitamin, thảo mộc, chế độ ăn đặc biệt, và những thứ khác. Một số phương pháp điều trị này được biết là hữu ích, một số đã được chứng minh là không giúp được gì. Một số ít thậm chí đã được phát hiện là có hại. Hãy nói với bác sĩ của bạn về bất cứ phương pháp nào bạn đang nghĩ đến việc sử dụng, cho dù đó là vitamin, chế độ ăn uống hay bất cứ thứ gì khác.

Điều gì sẽ xảy ra sau khi điều trị?

Ngay cả khi ung thư không bao giờ tái phát, mọi người vẫn lo lắng về nó. Trong nhiều năm sau khi điều trị kết thúc, bạn sẽ gặp bác sĩ ung thư. Hãy bảo đảm đi khám định kỳ đầy đủ. Bác sĩ sẽ hỏi về triệu chứng, thăm khám, và có thể chỉ định xét nghiệm máu, nội soi, hoặc chụp CT. Lúc đầu, lịch khám của bạn có thể là vài tháng một lần. Sau đó, càng lâu bạn không bị tái phát, các lần tái khám sẽ thưa hơn.

Nguồn: Dịch từ www.cancer.org Hiệp hội Ung thư Hoa kỳ

Đường dẫn: https://www.cancer.org/cancer/bone-cancer/if-you-have-bone-cancer.html

Biên dịch: Bs. Nguyễn Thành Hiếu, Khoa Nội 2, Bệnh viện Ung bướu Hà Nội

Hiệu đính: Ths. Bs. Nguyễn Thanh Hằng – Phòng HTQT&NCKH